Turabova Sevara Kattaqulovna

Kafedra faoliyati haqida ma’lumot: Falsafa kafedrasida 2017-2018 o‘quv yilida 17 nafar professor-o‘qituvchi faoliyat ko‘rsatib, ulardan 2 nafari ilmiy darajaga ega bo‘lgan bo‘lsa, 2018-2019 o‘quv yilida kafedrada jami 22 nafar professor-o‘qituvchi faoliyat ko‘rsatdi, ulardan 7 nafari ilmiy daraja va unvonlarga ega bo‘lib, kafedraning ilmiy nufuzi 31,8%ni tashkil etdi. 2019-2020 o‘quv yilida esa kafedrada 18 nafar professor-o‘qituvchi faoliyat ko‘rsatmoqda, ulardan 7 nafari ilmiy daraja va unvonlarga ega bo‘lib, kafedraning ilmiy nufuzi 39%ni tashkil etadi.

Kafedra o‘zining ilmiy-tadqiqot ishlarini “Jamiyat taraqqiyotining hozirgi bosqichida ma’naviy madaniyat yuksalishining xususiyatlari” kompleks mavzusida olib bormoqda.

Kafedrada bajarilayotgan ilmiy ishlar Mustaqil Respublikamiz xalqlarining boy o‘tmish merosini o‘rganishda, mustaqil davlatimizning ilmiy asoslangan ijtimoiy-siyosiy faoliyatini belgilashda davlatimizning maqsadi, vazifasi, unga erishish yo‘li, vositasi, usuli, davlat qurilishi, fuqarolik jamiyati qonuniyatlari, xalq faoliyatini ro‘yobga chiqarish tizimini tashkil etish, siyosiy va huquqiy madaniyatni shakllantirish, barkamol avlod tarbiyasi haqida ilmiy asoslangan g‘oyalar va tavsiyalar berishga qaratilgan. Bu borada falsafa fanlari doktori, professor Sh.B.Samatov tomonidan yaratilgan qator monografiyalar, xususan: «Milliy madaniyatlar ravnaqining xususiyatlari» (Toshkent: «Fan», 1983), «Ma’naviy madaniyat va onglilik» (Toshkent: «O‘zbekiston», 1985), «Hozirgi sharoitda milliy madaniyatlar ravnaqi» (Toshkent, «O‘zbekiston», 1990) va boshqalar; dotsentlar N.Oripov, N.Berdiyev, A.Raxmonov, Y.Mustafayev, Falsafa fanlari bo‘yicha Falsafa doktorlari (PhD) O.Muhammadiyeva va S.Turabovalarning qator asarlari; dotsentlar N.Berdiyev va N.Oripovning qator she’riy to‘plamlari muhim ahamiyatga egadir.

Bugungi kunda falsafa kafedrasi professor-o‘qituvchilari tomonidan o‘qitiladigan fanlardan o‘quv-metodik majmualar, o‘quv-uslubiy ko‘rsatmalar va o‘z ilmiy yo‘nalishlari bo‘yicha o‘nlab monografiyalar, shuningdek, yuzdan ortiq ilmiy maqolalar e’lon qilingan. Bundan tashqari kafedraning bir qancha professor-o‘qituvchilari tomonidan doktorlik dissertatsiyasini himoya qilish maqsadida ilmiy izlanishlar olib borilmoqda.

Kafedra tarixi :Universitetda falsafa ilmini o‘qitish 1954-1955-o‘quv yilida Termiz shahrida o‘qituvchilar instituti tashkil etilgan vaqtdan boshlangan. Falsafa kafedrasi o‘tgan yillar davomida turli nomlar bilan atalgan. U o‘z davrida “Marksizm-leninizm”, “Falsafa va ilmiy kommunizm” nomlari bilan yuritilib, 1969-yilning mart oyidan boshlab «Falsafa» kafedrasi deb ataldi. O‘z faoliyatini besh nafar o‘qituvchi bilan boshlagan kafedra yil sayin kengaydi, olimlar, ilmiy xodimlar soni o‘sdi. Fan nomzodlari va fan doktorlari tayyorlashga e’tibor kuchaytirildi. Natijada qisqa muddat ichida kafedra a’zolaridan quyidagi o‘qituvchilar nomzodlik va doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilishdi. Jumladan, Sh.B.Samatov va R.Tursunov (1973), E.H.Bobomurodov va M.Q.Rahmonova (1978), J.Q.Shoymuratov (1980), X.X.Xudoyberdiyev (1981), Ya.E.Alimov (1983), N.Berdiyev (1986), J.T.Xolmo‘minov (1988), A.E.Rahmonov (1990), U.Mustafayev, A.Rahmonov (1992), Z.Xoliqov, H.Rasulov (2001) Z.Nurova (2008)lar shu kafedrada ishlash va aspiranturaga yuborish natijasida nomzodlik dissertatsiyalarini, Sh.B.Samatov (1991) va E.H.Bobomurodov (1997)lar esa doktorlik dissertatsiyasini muvaffaqiyatli himoya qilishdi. O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan Xalq ta’limi xodimi X.X.Gizitdinov (marhum), O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan Xalq ta’limi xodimi T.Q.Jovliyev (marhum), Toshkent agrar universitetida kafedrani boshqargan dots. M.Q.Rahmonova (marhum), TerDU “O‘zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti” kafedrasi dotsenti J.Q.Shoymurotov (marhum), Milliy istiqlol g’oyasi, huquq va ma’naviyat asoslari kafedrasi dotsenti A.Rahmonov (marhum), “Falsafa” kafedrasining katta o‘qituvchilari T.Xo‘jamurodov va Sh.To‘ranov (marhum), uzoq yillar Toshkent agrar universitetida rektor lavozimida ishlagan biologiya fanlari doktori, professor H.Ch.Bo’riev, Toshkent moliya instituti falsafa kafedrasi mudiri f.f.d., professor N.M.Mamatov, Toshkent yuridik institutida kafedra mudiri, huquqshunoslik fanlari doktori, professor J.T.Xolmo‘minov, Gubkin nomidagi Moskva davlat neft va gaz institutining Toshkent fililali prorektori, siyosiy fanlar nomzodi, dotsent O.Ch.Jumayev (hozirgi kunda Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati), TerDU “Manbashunoslik, tarixshunoslik va maxsus tarix fanlari” kafedrasi mudiri, tarix fanlari doktori, professor S.N.Tursunov, “O‘zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti” kafedrasining dоtsentlari Yu.Valiqulov va R.Tursunov, Samarqand arxitektura va qurilish institutining dotsenti A.Muhammadiyev, Sherobod pedagogika kolleji direktori, tarix fanlari nomzodi P.Xushvaqtov, TerDU dotsentlari T.Annayev, pedagogika fanlari nomzodi A.Rahmatullayev, “Milliy g‘oya, huquq va ma’naviyat asoslari” kafedrasining professori E.H.Bobomurodov, shu kafedraning dotsentlari X.Xudoyberdiyev, U.Mustafayev, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a’zosi, shoir N.So‘fiyev, N.Sultonov, TerDU turli kafedralarida mehnat qilishayotgan Sh.Xudoyberdiyev, M.Ro‘ziyeva, B.Egamberdiyev, Muzrobot tuman ichki ishlar bo‘limi boshlig‘i, mayor N.To‘xtashev, Surxondaryo viloyat DXX boshqarmasi xodimi N.Rahmonova, Qurolli kuchlar sohasida faoliyat ko‘rsatayotgan R.Hudoyqulova, Samarqandda pedogoglik faoliyatini davom ettirayotgan D.Hayitova, Sankt-Peterburg shahrida faoliyat ko‘rsatayotgan N.G.Klimenko va boshqalar shu kafedrada ko‘p yillar davomida ishlashdi, kamol topishdi, haqiqiy chiniqish, toblanish maktabini o‘tashdi.

Kafedra 2016–2018 yillar davrida Ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti tarkibida “Ijtimoiy fanlar kafedrasi” nomi bilan faoliyat olib bordi va 2018 yil sentyabr oyidan boshlab “Falsafa” nomi qayta tiklanib, f.f.n. A.Raxmonov kafedra mudiri etib tayinlandi va Tarix fakulteti tarkibida faoliyatini davom ettirmoqda.

Kafedrada o‘qitiladigan fanlar:

Bakalavriat:

Falsafa.

Dinshunoslik.

Magistratura

Ilmiy tadqiqot metodologiyasi.

Kafedrada olib borilayotgan ilmiy ishlar:

Bugungi kunda falsafa kafedrasi professor-o‘qituvchilari tomonidan o‘qitiladigan fanlardan o‘quv-metodik majmualar, o‘quv-uslubiy ko‘rsatmalar va o‘z ilmiy yo‘nalishlari bo‘yicha o‘nlab monografiyalar, shuningdek, yuzdan ortiq ilmiy maqolalar e’lon qilingan. Kafedra a’zolaridan ikki kishi 2019 yilda falsafa fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun dissertatsiya himoyasiga erishdi. Bular: katta o‘qituvchi Muhammadiyeva Oliya (2019 yil 31 may) va katta o‘qituvchi Turabova Sevara (2019 yil 14 dekabr). Kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan 2019 yilda 3 ta monografiya (Majitov Mahmud Abdimumin o‘g‘li “Jahon dinlari va umuminsoniy qadriyatlar” - T.: “O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi” nashriyoti, 2019 yil; Raxmonov Abdumalik Ergashevich “O‘zbekistonning yoshlarga doir siyosati va ta’lim strategiyasi” - T.: O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati” nashriyoti, 2019 yil; Xo‘janova Tamara Jo‘rayevna “Mafkuraviy profilaktika – yosh avlodni g‘oyaviy himoyalash omili (ijtimoiy-falsafiy tahlil)” - T.: “O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati” nashriyoti, 2019 yil. – 256 bet.), 1 ta o‘quv qo‘llanma hammualliflikda (Raxmonov Abdumalik Ergashevich (hammualliflikda) “Miliy g‘oya va O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi” - T.: O‘FMJ nashriyoti, 2019 yil.), OAK ro‘yxatidagi jurnallarda 16 ta maqola, xorijiy ilmiy jurnallarda esa 12 ta maqola e’lon qilindi. Kafedra dotsenti, shoir Narzulloh Orifiyning “Janub gavhari” nomli sherlar to‘plami T.: “Zilol buloq” nashriyotida chop etildi. Kafedra a’zolaridan ba’zilarining ilmiy ishlari OAK ro‘yxatidagi va xorijiy jurnallar nashriyotlariga topshirilgan. Jumladan, professor Sh.Samatovning maqolalari “Tafakkur” va “O‘zbekistonda ijtimoiy fanlar” jurnallariga, falsafa doktori (PhD) katta o‘qituvchi O.Muhammadiyevaning “O‘zbekistonda parlamentarizm taraqqiyotining ijtimoiy-falsafiy tahlili” nomli monografiyasi “Surxon nashr” nashriyotiga, o‘qituvchi A.Shoimovning o‘quv-uslubiy qo‘llanmasi “Sharq” nashriyotiga topshirilgan.

Bundan tashqari kafedraning bir qancha professor-o‘qituvchilari tomonidan doktorlik dissertatsiyasini himoya qilish maqsadida ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Quyida ularning ilmiy mavzulari ro‘yxati berilmoqda.

1. Turdiboyev Bozor Xudoyberdiyevich - “Ijtimoiy-tarixiy jarayonlarni bilishning metodologik asoslari.” Ilmiy rahbar: prof. J.Yaxshilikov.
2. Panjiyev Suhrob - “Haqiqat tushunchasining gnoseologik asoslari: falsafiy-metologik tahlili.” Ilmiy rahbar: prof. K.Tulenova.
3. Majidov Mahmud Abdulmo‘min o‘g‘li - Postmoderin jamiyatda inson shaxsi transformatsiyasining ijtimoiy falsafiy tahlili. Ilmiy rahbar: F.f.d. prof. S.Choriyev
4. Xo‘janova Tamara Jo‘rayevna - Mafkuraviy profilaktika – yoshlarni g‘oyaviy himoyalash omili (ijtimoiy falsafiy masala) Ilmiy rahbar: prof. J.Yaxshilikov.
5. Ergashev Mavlon Ishniyazovich - O‘zbekiston janubiy hududlaridagi o‘rta asrlar davlatlari (Chag‘oniyon misolida). Ilmiy rahbar: t.f.d.prof. S.Tursunov
6. Toshev Kamol Tojinorovich - O‘zbekistonda madaniy hayot: tajriba va muammolar 1946-1990 yy. (Surxon vohasi misolida). Ilmiy rahbar: T.f.d. Tursunov S.N.
7. Norqobilov Muzaffar Jumayevich – Ijtimoiy kapital – O‘zbekiston taraqqiyotini jadallashtirish manbai. Ilmiy rahbar: F.f.d. prof. S.Choriyev

Kafedrada olib borilayotgan ilmiy-uslubiy ishlar

Darslik va o‘quv qo‘llanmalar

Kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan 2019 yilda 1 ta o‘quv qo‘llanma hammualliflikda (Raxmonov Abdimalik Ergashevich (hammualliflikda) “Miliy g‘oya va O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi” - T.: O‘FMJ nashriyoti, 2019 yil.) yaratildi va o‘qituvchi A.Shoimovning “Borliq – falsafaning fundamental kategoriyasi” mavzusini o‘qitishda innovatsion ta’lim texnologiyalaridan foydalanish usullari” mavzusidagi o‘quv-uslubiy qo‘llanmasi “Sharq” nashriyotiga topshirilgan. Bugungi kunda falsafa kafedrasi professor-o’qituvchilari tomonidan o‘qitiladigan fanlardan o‘quv-metodik majmualar, o‘quv-uslubiy qo‘llanma va ko‘rsatmalar hamda o‘z fan yo‘nalishlari bo‘yicha o‘nlab taqdimot materiallari tayyorlangan.

Falsafa kafedrasida 2019 yilda xalqaro ilmiy jurnallarda («web of science», «scopus» va boshqa xalqaro e’tirof etilgan bazalarga kiritilgan jurnallarda) chop etilgan ilmiy maqolalar haqida ma’lumot